მკერდის სიმსივნე - ნიშნები, მკურნალობის გზები და ჯანსაღი ცხოვრების წესის მნიშვნელობა

სიმსივნე არის ქსოვილში პათოლოგიური უჯრედების არაკონტროლირებადი გამრავლება, როდესაც ბუნებრივი მართვის მექანიზმები: დაყოფის შეჩერება, დაზიანებული უჯრედის „თვითლიკვიდაცია“ - აღარ მუშაობს. ამ დროს წარმოიქმნება მასა (ნეოპლაზმა), რომელიც შეიძლება იყოს კეთილთვისებიანი ან ავთვისებიანი. კეთილთვისებიანი სიმსივნე, როგორც წესი, ნელა იზრდება, არ იჭრება მეზობელ სტრუქტურებში და არ ვრცელდება სხეულის სხვა ნაწილებში; ხშირად საკმარისია დაკვირვება ან ლოკალური ჩარევა. ავთვისებიანი სიმსივნე კი იზრდება, აზიანებს მის მიმდებარე ქსოვილებს და შეიძლება მეტასტაზების სახით გავრცელდეს ლიმფური ან სისხლის გზით.

 

ხოლო კონკრეტულად ძუძუს კიბო არის სარძევე ჯირკვალში პათოლოგიურ უჯრედთა გამრავლება, რომელიც შეიძლება განვითარდეს სადინარებში (დუქტალური) ან ჯირკვლოვან წანაზარდებში (ლობულარული). 

 

გავრცელებული ტერმინია მკერდის სიმსივნე, თუმცა, ეს სამეცნიერო სახელწოდება არაა და უბრალოდ დამკვიდრებული ტემინია. სიმსივნური წარმონაქმნები მოიცავს როგორც კეთილთვისებიან ცვლილებებს: კისტებს, ფიბროადენომას, ფიბროცისტურ მდგომარეობას, ისე ავთვისებიან პროცესს.

 

მკერდის კიბოს სკრინინგი და მისი ადრეული აღმოჩენა ქალის ჯანმრთელობის დაცვისა და ცხოვრების ხარისხის შენარჩუნების უმთავრეს გასაღებს წარმოადგენს. სამედიცინო სტატისტიკის მიხედვით, დროულად გამოვლენილი ეს დაავადება მკურნალობის წარმატების ალბათობას მნიშვნელოვნად ზრდის. ამიტომ, თითოეული ქალისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ინფორმირებულობას იმ ცვლილებების შესახებ, რომლებიც შეიძლება მკერდის ქსოვილში წარმოიქმნას.

 

ძირითადი კითხვა, რომელიც ყოველი ქალი უნდა დაისვას, ასე ჟღერს: როგორ ამოვიცნოთ მკერდის სიმსივნე? ნიშნები როგორ უნდა აღმოვაჩნოთ ან რა სიმპტომებს მივაქციოთ ყურადღება? ამ შეკითხვაზე ინფორმირებული პასუხი შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს არა მხოლოდ ჯანმრთელობის, არამედ სიცოცხლისთვისაც.

 

რა არის მკერდის კიბო?

 

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მკერდის სიმსივნე წარმოადგენს ქსოვილის პათოლოგიურ ზრდას, რომელიც შეიძლება იყოს როგორც კეთილთვისებიანი, ასევე ავთვისებიანი. კეთილთვისებიანი სიმსივნეები, როგორც წესი, არ იკეთებენ მეტასტაზებს, არ ახასიათებთ გავრცელება და ნაკლებად საშიშია ქალის ჯანმრთელობისთვის. ავთვისებიანი სიმსივნეები კი აგრესიულობით ხასიათდებიან და შეუძლიათ სხვა ორგანოებში გავრცელება.

 

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მონაცემებით, მკერდის სიმსივნე ქალებში ონკოლოგიური დაავადებების ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. საქართველოშიც ეს მაჩვენებელი სამწუხაროდ მაღალია, რაც ხაზს უსვამს ადრეული დიაგნოსტიკისა და პრევენციული ღონისძიებების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

 

როგორ შევნიშნოთ მკერდის სიმსივნე - ნიშნები, რაც არ უნდა გამოგრჩეთ

 

რადგანაც ეს დაავადება ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ონკოლოგიური პრობლემაა, მნიშვნელოვანია ქალებს ჰქონდეთ ინფორმაცია, რა ცვლილებებს მიაქციონ ყურადღება და ორგანიზმის მოცემულ რომელ სიგნალებს დაუკვირდნენ. 

• მკერდის კვანძები ან სიმაგრეები

მკერდის რბილ ქსოვილში უცხო წარმონაქმნის გაჩენა აერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ნიშანია, რომელზეც ქალები საუბრობენ. ეს შეიძლება იყოს როგორც მოძრავი, ასევე უძრავი კვანძი, რომელიც შეხებითაც კი შესამჩნევია. მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ყოველი კვანძი არ წარმოადგენს ავთვისებიან პროცესს, თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში აუცილებელია სპეციალისტთან კონსულტაცია.

მკერდის სიმსივნის ნიშნები ხშირად თავს იჩენს სწორედ ამგვარი წარმონაქმნების სახით, რომლებიც თანდათანობით იზრდება ზომაში. კვანძი შეიძლება იყოს უმტკივნეულო, რაც ზოგჯერ ქალს აყოვნებს და ექიმთან მიმართვას დროში წელავს.

• ტკივილი ან დისკომფორტი

მკერდის არეში ტკივილის განცდა, რომელიც არ არის დაკავშირებული მენსტრუალურ ციკლთან, შეიძლება იყოს კიდევ ერთი სიგნალი. ამ ტიპის ტკივილი განსხვავდება ჰორმონალური ცვლილებების გამო წარმოშობილი დისკომფორტისგან და, როგორც წესი, ლოკალიზებულია კონკრეტულ უბანში.

ზოგიერთ შემთხვევაში მკერდის სიმსივნის სიმპტომებმა შეიძლება თავი იჩინოს სხვადასხვა ინტენსივობის ტკივილის სახით, რომელიც ნელნელა იზრდება ან უცვლელი რჩება ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში.

• ცვლილებები კანზე

მკერდის გარშემო კანზე დაკვირვება ყველაზე მარტივი და ეფექტური მეთოდია საშიში სიმპტომების შეტყობინებისთვის. კანზე შეიძლება გამოჩნდეს ფორთოხლის ქერქის მსგავსი ცვლილებები და შეშუპება. ზოგ შემთხვევაში კანმა შეიძლება დაკარგოს მგრძობელობაც. ასეთი ვიზუალური თუ სხვა ტიპის ცვლილებები ხშირად მიუთითებს ღრმა ქსოვილებში მიმდინარე პროცესებზე და საჭიროებს შესაბამის სამედიცინო შეფასებას.

• მკერდიდან გამონადენი

ძუძუს თავიდან მოწითალო ან მწვანე სითხისმაგვარი გამონადენი, რომელიც არ არის დაკავშირებული ძუძუთი კვებასთან, შეიძლება იყოს გამაფრთხილებელი ნიშანი. 

• მკერდის სიმეტრიის ცვლილება და შეშუპება

მკერდის ფორმის, ზომის ან პოზიციის თანდათანობითი ცვლილება შეიძლება იყოს ერთ-ერთი ადრეული სიმპტომი. შეიძლება, ასევე, ერთი მხრიდან შეინიშნებოდეს სიმძიმე, შეშუპება ან გარეგნული ასიმეტრია, რაც ადრე არ იყო დამახასიათებელი.

• ლიმფური კვანძების გადიდება იღლიის არეში

იღლიის არეში ლიმფური კვანძების შეშუპება ხშირად მიუთითებს ორგანიზმში ანთებით ან ონკოლოგიურ პროცესზე. ამ არეებზე რეგულარული დაკვირვება მნიშვნელოვანი კომპონენტია თვითგამოკვლევის პროგრამისა.

 

მკერდის კიბოს სკრინინგის მნიშვნელობა

 

მკერდის კიბოს სკრინინგი წარმოადგენს პრევენციული მედიცინის ძირითად კომპონენტს, რომელიც საშუალებას იძლევა, დაავადების აღმოჩენა მოხდეს სიმპტომების გამოვლენამდე. ის რეკომენდებულია ყველა ქალისთვის 40 წლის ასაკიდან, ხოლო მაღალი რისკის ჯგუფის წარმომადგენლებისთვის უფრო ადრეული ასაკიდან.

 

სკრინინგის ძირითადი მეთოდები მოიცავს, პირველ რიგში, თვითგამოკვლევას, რომელიც უნდა ჩატარდეს ყოველთვიურად; კლინიკურ გამოკვლევას, რომელსაც ახორციელებს სპეციალისტი წელიწადში ერთხელ; მამოგრაფიას, რომელიც 40-50 წლის ასაკიდან რეკომენდებულია ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ მაინც და ულტრაბგერითი გამოკვლევა, რომელიც განსაკუთრებით ეფექტურია ცვლილებების აღმოსაჩენად.

 

მკერდის კიბოს სკრინინგი არა მხოლოდ ადრეული აღმოჩენის საშუალებას იძლევა, არამედ მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს მკურნალობის ეფექტურობასაც. სტატისტიკურად, ადრეულ სტადიაზე აღმოჩენილი მკერდის კიბოს განკურნების ალბათობა 90 პროცენტს აღწევს.

 

როგორ ხდება სიმსივნის მკურნალობა?

 

მკურნალობის გეგმა ყველასთვის ინდივიდუალურად დგინდება: ითვალისწინებენ სიმსივნის ზომას, გავრცელებას და ე.წ. მარკერებს. ხშირად პირველი ნაბიჯი ქირურგიაა. თუ ამის შესაძლებლობა არის, ექიმები ამჯობინებენ ოპერაციას ორგანოს შენარჩუნებით და კვანძის ამოღებას. როცა სიმსივნური წარმონამქნი დიდი ან მრავალკერიანია, საჭიროა მასტექტომია (მთელი ძუძუს მოკვეთა). ხშირად იმავე დროს ამოწმებენ იღლიის ლიმფურ კვანძსაც, რომ გაიგონ, გავრცელდა თუ არა დაავადება ამ მიმართულებით.

 

ოპერაციის შემდეგ ბევრი პაციენტი იღებს რადიოთერაპიას. ეს ამცირებს ადგილობრივი რეციდივის შანსს, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ძუძუ შენარჩუნდა. სისტემური მკურნალობა კი ეხმარება მთელ ორგანიზმში „უჩინარ“ უჯრედებს. თუ სიმსივნე ჰორმონებზე რეაგირებს, ინიშნება ჰორმონოთერაპიაც . ასევე გავრცელებულია ქიმიოთერაპია, იმუნოთერაპია და მედიკამენტოზური ჩარევა. ეს ყველაფერი შეიძლება დაინიშნოს ოპერაციამდე (წარმონაქმნის შესამცირებლად) ან ოპერაციის შემდეგ (რისკის შესამცირებლად).

 

როგორ დავიცვათ თავი და როდის მივმართოთ ექიმს

 

მკერდის სიმსივნის რისკ-ფაქტორების შემცირება მოითხოვს კომპლექსურ მიდგომას. ჯანსაღი ცხოვრების წესი, რომელიც მოიცავს რეგულარულ ფიზიკურ აქტივობას, დაბალანსებულ კვებას, ალკოჰოლის მოხმარების შეზღუდვას და სტრესის მართვას, მნიშვნელოვნად ამცირებს პათოლოგიური პროცესების განვითარების ალბათობას.

 

თვითგამოკვლევა უნდა გახდეს თითოეული ქალის ყოველდღიური რუტინის ნაწილი. ის უნდა ჩატარდეს ყოველთვიურად, მენსტრუაციის დასრულებიდან რამდენიმე დღეში, როდესაც ჰორმონალური ფონი ყველაზე სტაბილურია.

 

ექიმთან დაუყოვნებლივ მიმართვა აუცილებელია ნებისმიერი უჩვეულო სიმპტომის გამოვლენისას. ეს მოიცავს კვანძის აღმოჩენას, ტკივილს მკერდის არეში, კანის ცვლილებებს, გამონადენს ან ვიზუალურ ცვლილებებს. მნიშვნელოვანია, რომ არ დაიხიოთ უკან პასუხის შიშით და გახსოვდეთ, რომ ადრეული დიაგნოსტიკა ყოველთვის განკურნების მეტ შანსს იძლევა.

 

მკერდის კიბო არ არის განაჩენი - ეს არის გამოწვევა, რომლის გადალახვაც დღევანდელი მედიცინის მიღწევებით სრულიად შესაძლებელია. თუმცა, ამისთვის გადამწყვეტია დროის ფაქტორი.

 

ნუ გადადებთ პირველ ნაბიჯს

 

საბოლოო ჯამში ყველაზე ძლიერი ინსტრუმენტი თქვენი ყურადღებაა. მკერდის კიბოს სიმპტომები და ვიზუალურად გამოხატული ნიშნები ხშირად მცირე დეტალებიდან იწყება - ახალი სიმაგრე მისი მოსინჯვისას, კანის რელიეფის ცვლილება, ცალ მკერდში გამონადენი, იღლიის კვანძის გადიდება. სწორედ ამ პატარა სიგნალების დროული შეფასება განსაზღვრავს შედეგს. გახსოვდეთ: სიმსივნე აუცილებლად მომაკვდინებელი დაავადება არ არის და, რაც მთავარია, ნიშნების არსებობაც მხოლოდ კიბოზე არ მიანიშნებს. ამიტომ ეჭვის გაჩენისას ნუ დაელოდებით, რომ მალე გაივლის, დანიშნეთ ვიზიტი, გაიარეთ კონსულტაცია და, თუ ექიმის რეკომენდაცია ასეთია, ჩაიტარეთ კლინიკური კვლევები.

 

დროზე გადადგმული ნაბიჯი ექიმთან ერთად იქცევა მკურნალობის გეგმად, თქვენ კი მიიღებთ იმ პასუხს, რომელიც საჭიროა თავდაჯერებული გადაწყვეტილებისთვის. ამიტომაც აუცილებლად დაუკავშირდით თქვენს ოჯახის ექიმს ან მამოლოგს, ჩანიშნეთ ვიზიტი და გახსოვდეთ - ადრეული აღმოჩენით ყველაზე დიდი შანსია, რომ მკურნალობა წარმატებულად დასრულდეს.