რა არის მამოგრაფია და როდისაა ის საჭირო?

ძუძუს კიბო ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ონკოლოგიური დაავადებაა ქალებში. თუმცა, ეს არ არის ერთადერთი მამოლოგიური პრობლემა. ხშირად  ძუძუს ჯანმრთელობა მაშინ გვახსენებს თავს, როცა ისეთ ცვლილებს ვხედავთ ან ვატყობთ, რომელსაც ყურადღება სჭირდება.

მამოგრაფია არის გამოკვლევის მეთოდი, რომელმაც ასეულ ათას ქალს მისცა შანსი, დაავადება ადრე ენახა და მკურნალობა ნაკლები დანაკარგებით ჩაეტარებინა. როდესაც სტატისტიკას ვკითხულობთ, ეს ამბავი კიდევ უფრო კონკრეტული ხდება: რაც მეტ ქვეყანასა და ქალაქში დაინერგა რეგულარული სკრინინგი, მით უფრო გაიზარდა ადრეულ სტადიაზე აღმოჩენილი პრობლემების შემთხვევების რაოდენობა და, შესაბამისად, იკლო სიკვდილიანობამაც. 

მაინც რა არის მამოგრაფია და, რაც არანაკლებ მნიშვნელოვანია, როდის უნდა ჩატარდეს პროცედურა? ამ ბლოგში მოგიყვებით, რას მოიცავს ეს პროცედურა, რა განსხვავებაა კლასიკურ და 3D მეთოდებს შორის, რას ნიშნავს ასაკობრივი სიხშირე, როგორ ვემზადებით პროცედურისთვის, როგორ დგინდება ფასი და რატომ არის ეს ყველაფერი საბოლოოდ სიცოცხლის გადარჩენის შესაძლებლობა.

 

რა არის მამოგრაფია?

 

თუ მოკლედ ვიტყვით, მამოგრაფია არის ძუძუს ქსოვილის რენტგენული გამოსახულება, რომელსაც სპეციალური აპარატურა იღებს. ეს არის მოკლე პროცედურა, რომლის დროსაც თითოეული ძუძუ რამდენიმე წამით ფირფიტებს შორის მსუბუქად იკუმშება. სწორედ ეს შეკუმშვა იძლევა საშუალებას, გამოსახულება იყოს მკვეთრი, ტალღა დაბალი და პატარა დეტალებიც კი - კალდიფიკაციები, მცირე კვანძები ან სტრუქტურული „ჩრდილები“ - გამოკვეთილად გამოჩნდეს. 

პროცედურის დროს კომფორტის დონეც ინდივიდუალურია: ზოგი ქალი აღწერს მცირედ დისკომფორტს, ზოგს კი არაფერი აწუხებს. ამიტომაც ზოგადი რჩევაა, კვლევა ჩატარდეს მენსტრუალური ციკლის შუა პერიოდში, როცა ძუძუ ნაკლებად მგრძნობიარეა.

რატომ ითვლება მამოგრაფია ადრეული დიაგნოსტიკის „ოქროს სტანდარტად“? იმიტომ, რომ სწორედ რენტგენულ გამოსახულებაში ჩანს ცვლილებები, რომლებიც ხშირად ხელით ჯერ ვერისინჯება. სხვა კვლევებთან შედარებით მამოგრაფია განსაკუთრებით კარგად ხედავს მიკროკალდიფიკაციებს, რომლებიც ზოგჯერ ავთვისებიანი პროცესის პირველი სიგნალია. ულტრაბგერა ხშირად გამოიყენება მამოგრაფიასთან ერთად, განსაკუთრებით მჭიდრო ქსოვილების შემთხვევაში, მაგრამ პირველ სკრინინგ არჩევნად მაინც ეს უკანასკნელი გვევლინება რჩება. 

 

მამოგრაფია ტომოსინთეზით  - 3D ხედვა მკვრივ ქსოვილშიც

 

ბოლო ათწლეულის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სიახლე არის მამოგრაფია ტომოსინთეზით (სხვა სიტყვებით 3D მამოგრაფია) არის. რა განსხვავებაა ამ ორ მეთოდს შორის? კლასიკური, 2D გამოსახულება ერთი ფენად გვაჩვენებს ქსოვილს, მაშინ როცა ტომოსინთეზი ძუძუს მრავალ თხელ ფენად “ჭრის” და თითოეულ მათგანს ცალ-ცალკე აანალიზებს. ეს ტექნიკა ამცირებს სტრუქტურების გადაფარვას, ანუ იქ, სადაც 2D კადრში ორი მონაკვეთი ერთ „ჩრდილად“ შეიძლება ჩანდეს, 3D შლის და გვაჩვენებს რეალურ კონტურს.

უპირატესობებიც ცალსახაა: ტომოსინთეზით უკეთესად ჩანს პატარა კვანძები, მცირდება ცრუ-დადებითი პასუხები და ცრუ-უარყოფითიც. ეს განსაკუთრებით იგრძნობა მჭიდრო ქსოვილებში, სადაც ციფრული სიკაშკაშე და ფენებად დანაწევრება ექიმს მკაფიო სურათს აძლევს. 

 

როდის უნდა გაკეთდეს მამოგრაფია?

 

ცხადია, გაგიჩნდებათ კითხვა, როდის უნდა გაკეთდეს მამგორაფია და როგორ მიხვდეთ, გჭირდებათ თუ არა ამ კვლევის ჩატარება. რეალურად, სკრინინგის ფილოსოფია მარტივია: კვლევა უნდა ჩატარდეს მანამ, სანამ სიმპტომები გამოჩნდება და კვლევების საჭიროება დადგება. 

ზოგადი რეკომენდაცია, როგორც წესი, გაიცემა 40 წლის ასაკიდან. სიხშირე გაიდლაინებისა და ინდივიდუალური რისკის მიხედვით ყოველ 1–2 წელიწადში ერთხელ მერყეობს. ინდივიდუალურ ჯანმრთელობას უნივერსალური ცხრილი არ აქვს და რამდენად ხშირად უნდა ჩაიტაროთ სკრინინგი, თქვენი ჩვენებების მიხედვით დგინდება. გადაწყვეტილებაზე მოქმედებს ოჯახში ონკოლოგიური დაავადებების ისტორია (განსაკუთრებით ძუძუს კიბოს შემთხვევები), ქსოვილის სიმკვრივე, ჰორმონული ფაქტორები, ზოგადი ჯანმრთელობა და, რა თქმა უნდა, ექიმის არგუმენტი.

რისკ-ჯგუფებში სკრინინგი შესაძლოა უფრო ადრე დაიწყოს და უფრო ინტენსიური გახდეს (ზოგჯერ MRI-ს დამატებით). ამავე დროს, თვითდაკვირვება და პერიოდული კლინიკური შემოწმებაც ინარჩუნებს თავის მნიშვნელობას: საკუთარი „ნორმის“ ცოდნა, მაგალითად, როგორია თქვენი ძუძუების ტიპური ფორმა/კონტური/კანის რელიეფი: გეხმარებათ ცვლილების სწრაფად შემჩნევაში. მაგრამ მთავარიმაინც ისაა, რომ თვითშემოწმება არ ცვლის კლინიკაში ჩატარებულ სკრინინგს. 

 

რა ღირს მამოგრაფია? - ფასი და რა ახდენს გავლენას ღირებულებაზე

 

ერთიანი ფორმულა არ არსებობს, თუ რა ღირს მამოგრაფია. ფასი რამდენიმე ფაქტორის ზემოქმედებით დგინდება. მაგალითად:

• აპარატურა და მეთოდი - ციფრული სისტემები, განსაკუთრებით 3D კვლევა ტომოსინთეზით, როგორც წესი, უფრო ძვირია, ვიდრე კლასიკური 2D.
• კლინიკის დონე და სპეციალისტის გამოცდილება - სადაზღვევო კონტრაქტები, მაღალკვალიფიციური რადიოლოგების ჩართულობა და სამედიცინო დაწესებულების ტექნოლოგიური აღჭურვა ასევე ახდენს ფასზე გავლენას.

გარდა ამისა, შესაძლოა საჭირო გახდეს დამატებითი კვლევები, რაც, საბოლოო ჯამში, ზრდის ვიზიტის ღირებულებას.

პრაქტიკაში საქართველოში მამოგრაფიის ფასი მერყეობს რამდენიმე ათეულიდან ორას-სამას ლარამდე დიაპაზონში: სტანდარტული ციფრული 2D კვლევა, როგორც წესი, უფრო ხელმისაწვდომია, ხოლო ტომოსინთეზის დამატება - ძვირადღირებული. ფასს ცვლის პაკეტური შეთავაზებებიც, როცა მამოგრაფია და ექიმის კონსულტაცია ერთადაა. გარკვეულ ასაკობრივ ჯგუფებში მოქმედებს სახელმწიფო სკრინინგის პროგრამები, რაც ნიშნავს, რომ მიზნობრივ ასაკში კვლევა შესაძლებელია უფასოდ ან თანადაფინანსებით ჩაგიტარდეთ. 

 

როგორ შევარჩიოთ კლინიკა მამოგრაფიის ჩასატარებლად და რატომ არის თოდუას კლინიკა ერთ-ერთი საუკეთესო საქართველოში?

 

მამოგრაფია მხოლოდ „გამოსახულება“ კი არა, სწორად ჩატარებული კვლევის მთელი კომპლექსია: სწორი აპარატურა, გამოცდილი რადიოლოგი, სწრაფი პასუხი და საჭიროების შემთხვევაში დამატებითი კვლევის ორგანიზება. სწორედ ამიტომ, მის ჩასატარებლად კლინიკის არჩევისას, პირველ რიგში, იკითხეთ, იყენებენ თუ არა ციფრულ ტექნოლოგიებს და არის თუ არა ხელმისაწვდომი ტომოსინთეზი (3D მამოგრაფია). ეს ტექნოლოგია ამცირებს გადაფარვით დაკარგულ კერებს და ზრდის მცირე ცვლილებების აღმოჩენის ალბათობას განსაკუთრებით მჭიდრო ქსოვილში. მეორე კრიტერიუმია რადიოლოგის გამოცდილება ძუძუს გამოსახულებაში: ძუძუს იმიჯინგი მცირე დეტალებზე აიგება, ამიტომ სპეციალიზაცია და ყოველდღიური პრაქტიკა პირდაპირ კავშირშია სიზუსტესთან. მესამეა სერვისის სიმარტივე: არსებობს თუ არა შესაძლებლობა, იმავე დღეს მიიღოთ რადიოლოგის დასკვნა, საჭიროების შემთხვევაში, ჩაიტაროთ სხვა დამატებითი კვლევები და პრობლემის ხოლო აღმოჩენის შემთხვევაში ონკოლოგის კონსულტაციაც. ამ სტანდარტებით რომ შევხედოთ, თოდუას კლინიკა გამორჩეული სამედიცინო ცენტრია რამდენიმე ნიშნით. კლინიკას აქვს თანამედროვე ციფრული აპარატურა, ხელმისაწვდომია მამოგრაფია ტომოსინთეზითაც, მუშაობს ძუძუს გამოსახულებაზე სპეციალიზებული გუნდი, ხოლო პასუხების მენეჯმენტი მომხმარებლისთვის გამჭვირვალეა. მნიშვნელოვანია, რომ თოდუას კლინიკაში მოქმედებს მრავალი სადაზღვევო კომპანიის პაკეტი და შეგიძლიათ ისარგებლოთ უფასო ან თანადაფინანსებული სკრინინგით. ეს პრაქტიკაში ნიშნავს, რომ კლინიკა არა მხოლოდ ტექნოლოგიურადაა მზად, არამედ პროცესი ადმინისტრაციულადაც გამართულად აქვს, რაც „პირველი ნაბიჯის“ ბარიერს მნიშვნელოვნად ამცირებს.

 

რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება და როგორ მოვემზადოთ მამოგრაფიისთვის - როგორც ტარდება პროცედურა, რამდენად კომფორტული და უსაფრთხოა ის?

 

მამოგრაფია საკმაოდ სწრაფი და სტანდარტიზებული კვლევაა. თითოეული ძუძუ რამდენიმე წამით „ფირფიტებს“ შორის იკუმშება. შედეგად სპეციალისტები იღებენ ორ პროექციას თითო ძუძუზე; ტომოსინთეზის შემთხვევაში აპარატი რამდენიმე გრადუსით „ტრიალებს“ და ქმნის თხელ 3D ფენებს, რაც დიაგნოსტიკისთვის დეტალებს უფრო მკვეთრს ხდის.

როგორ მოვემზადოთ პროცედურისთვის? ცხადია, ამის შესახებ დეტალურ ინფორმაციას ექიმისგანაც მიიღებთ, თუმცა, არის საკითხები, რაც წინასწარ შეგიძლიათ განსაზღვროთ.

• დაგეგმეთ ვიზიტი ციკლის შუა პერიოდში - ამ დროს ძუძუ ნაკლებად მგრძნობიარეა და პროცედურა უფრო კომფორტულად ჩატარდება;
• კვლევის დღეს მოერიდეთ დეოდორანტის, პუდრისა და სხვა ნივთიერებების იღლიისა და მკერდის არეში გამოყენებას - მათ შემადგენლობაში შემავალი მიკრომინერალები სურათზე, შესაძლოა, კალდიფიკაციებს ჰგავდეს და შედეგების ინტერპრეტაციაში შეუშალოს ხელი;
• ჩაიცვით კომფორტულად, რომ პროცედურისათვის ზედატანის სამოსი მარტივად გაიხადოთ;
• არსებობის შემთხვევაში თან იქონიეთ ადრე ჩატარებული კვლევების შედეგები  - შედარება რადიოლოგს დაეხმარება, უფრო ზუსტი პასუხი მოგცეთ თქვენს კითხვებზე;
• თუ გაქვთ იმპლანტი, წინასწარ აცნობეთ ექიმს - არსებობს სპეციალური პროექციები , რომ ქსოვილი ასეთ შემთხვევაშიც მაინც სრულად შეფასდეს;
• ნუ ჩათვლით დამატებითი კადრების მოთხოვნას ავტომატურად ცუდ ნიშნად, ხშირად ეს მხოლოდ პოზიციონირების ან ტექნიკური ჩრდილის დაზუსტებაა და ამაში დასაპანიკებელი არაფერია.

ასევე მიაქცით ყურადღება, როგორ ატარებს კვლევას სპეციალისტი, რამდენად მარტივია მასთან კომუნიკაცია და რამდენად გასაგებ ენაზე გიხსნით ეტაპებს, რაც დისკომფორტს ამცირებს. თოდუას კლინიკაში ეს სამუშაო პროცესიც კარგადაა ორგანიზებული: სპეციალისტები გუნდურად მუშაობენ და საჭიროების შემთხვევაში, ძუძუს ულტრაბგერაც იმავე ვიზიტზევე ორგანიზდება. ეს კი ერთივიზიტის ფარგლებში პასუხის მიღებას ამარტივებს.

 

რატომ განსაზღვრავს მამოგრაფია მკურნალობის შედეგს და როგორ ავირჩიოთ სწორი კლინიკა

 

ჩვენს ჯანმრთელობაში დრო ყველაზე ძვირფასი ვალუტაა. მამოგრაფია სწორედ დროის მოგების ინსტრუმენტია: სანამ ცვლილება ხელით შესაგრძნობი გახდება, ეს მეთოდი უკვე ხედავს მიკროსიგნალებს (მიკროკალდიფიკაციებს, მცირე ასიმეტრიებს, არქიტექტურულ დისტომციას), რომელთა აღმოჩენასაც მკურნალობა ადრეულ და გაცილებით მართვად სტადიაზე გადაჰყავს. 

ამიტომაც ვიზიტის გადადება შეიძლება გვაშორებდეს მარტივ გამოსავალს - ორგანოს შემანარჩუნებელ ქირურგიას, მსუბუქ ადიუვანტურ თერაპიას, ნაკლებ ემოციურ და ფინანსურ დატვირთვას.

კლინიკის შერჩევისას გაითვალისწინეთ სამი რამ: ტექნოლოგია, სპეციალისტების კვალიფიკაცია და გამოცდილება (ძუძუს იმიჯინგზე სპეციალიზებული რადიოლოგი) და მარშრუტი (სწრაფი პასუხი, იმავე დღეს დამატებითი კვლევა, საჭიროების შემთხვევაში, ონკოლოგიური გუნდის ჩართულობა). თოდუას კლინიკა ამ სამივე კრიტერიუმს აკმაყოფილებს და გთავაზობთ თქვენზე მორგებულ სერვისს, რაც დამატებითი კომფორტია.

გახსოვდეთ: თუ უკვე 40-ს გადააბიჯეთ, თქვენი ჯანმრთელობის კალენდარში მოინიშნეთ სკრინინგი ყოველ 1–2 წელიწადში ერთხელ (რისკის მიხედვით ექიმთან შეთანხმებით); თუ რისკი მაღალია, შუალედი ტემპი და მეთოდი შეიძლება შეიცვალოს. 

აირჩიეთ კლინიკა, სადაც მამოგრაფია თანამედროვე აპარატურითაა ხელმისაწვდომი, სურათებს მაღალკვალიფიციური სპეციალისტი აფასებს და არსებობს მულტიდისციპლინარული მიდგომა, რაც მკურნალობის საჭიროების შემთხვევაში ყველა საჭირო სპეციალისტის ჩართულობას გულისხმობს.